1945-1946: do włoch docierają tysiące polaków – byłych jeńców, osób wywiezionych na roboty lub do obozów w niemczech oraz żołnierzy na siłę wcielonych do wojska niemieckiego, gotowych zaciągnąć się do 2 korpusu lub szukających w nim oparcia. po zakończeniu wojny ze 114 tys. żołnierzy wówczas należących do 2 korpusu tylko około 15 tys. powróci do polski (ci, którzy powrócą na ziemie wcielone do białoruskiej srr w 1951, zostaną ponownie deportowani w głąb zsrr). większość odmawia powrotu do kraju - który okrojony - znajduje się pod dominacją zsrr. lato-jesień 1946: podlegający armii brytyjskiej 2 korpus opuszcza włochy i zostaje zdemobilizowany w wielkiej brytanii. w 1947 2 korpus rozwiązuje się. po przejściu przez polski korpus przysposobienia i rozmieszczenia (działający do 1949) większość żołnierzy osiedla się w wielkiej brytanii. pozostali wyjeżdżają do ameryki północnej i południowej, do australii, afryki i zachodniej europy. w londynie działa nadal (choć nieuznawany już przez aliantów) rząd rp na uchodźstwie. aż do 1990 jest on znaczącym punktem odniesienia dla polskiej emigracji niepodległościowej rozsianej po całym świecie, tworzącej własne organizacje społeczno-polityczne i rozwijającej ożywioną działalność kulturalną. szacuje się, że po wojnie pozostało we włoszech około tysiąca polskich żołnierzy. 22 grudnia 1990: ostatni prezydent rp na uchodźstwie - ryszard kaczorowski, były żołnierz 2 korpusu, przekazuje insygnia państwowe lechowi wałęsie, pierwszemu prezydentowi iii rp wybranemu w demokratycznych wyborach w wolnej polsce. osiągnięcie w 1989 przez polskę pełnej suwerenności oznaczało realizację celu, dla którego polscy żołnierze walczyli podczas drugiej wojny światowej.